Nicea, anabaptisme en meer

Woord vooraf (Inspirare 2025 |4)

Gefeliciteerd met twee jubilea! Het eerste jubileum is 1700 jaar geloofsbelijdenis van Nicea. De bijeenkomst te Nicea wordt beschreven door Henk Bakker, alsof hij erbij geweest is. Hij maakt ook helder waar de kwestie nu eigenlijk over ging: het was niet alleen een eigenaardige filosofische puzzel over hoe Jezus én God én mens zou kunnen zijn, maar het betrof juist de vraag naar de geldigheid van de verlossing door Jezus Christus. En die vraag – en het 1700 jaar oude antwoord daarop – is vandaag nog steeds relevant. En tussen de regels door leert u ook nog veel over de ideeën van keizer Constantijn en zijn doel met dit concilie.

Het tweede jubileum is 500 jaar anabaptisme. Daarvan doet Teun van der Leer verslag en laat helder zien hoe deze complexe geschiedenis in elkaar steekt. Ging het om de Derde Reformatie of toch de Vierde? Is het de Radicale Reformatie of is radicaliteit slechts een uitwas? Of moeten we spreken van Reformaties, omdat er doopsgezinden, mennonieten en baptisten uit voortgekomen zijn? Uiteindelijk draait het allemaal om een nieuw kerktype in de zestiende eeuw: congregationalistisch ofwel vrijkerkelijk. Vrij van de staat en daarom ook niet genegen om kinderen te dopen en zo de staat te dienen met een ‘ledenlijst’. Doop wordt nadrukkelijk initiatie in de geloofsgemeenschap, niet in het politieke Corpus Christianum.

Vóór deze twee artikelen staat, zoals gewoonlijk in een varianummer, een exegetische verkenning. Marco Wittenberg deelt gedachten rondom het begrip ‘wedergeboorte’ uit het gesprek tussen Nicodemus en Jezus (Johannes 3). Het is zo’n bekend gedeelte dat je haast zou vergeten hoe ingewikkeld dat gesprek verloopt. Opnieuw of van boven geboren worden staat parallel aan geboren worden uit water en Geest: is dat biologisch en geestelijk? Of water- en Geestesdoop? Of is het eigenlijk hetzelfde, een hendiadys?

Tot slot beschrijft Arjen Stellingwerf praktijken van contemplatie en stilte. Het valt hem op dat stilte of inkeer vaak geassocieerd wordt met alleen zijn, maar er zijn in de geschiedenis zoveel gemeenschappen geweest die stilte beoefenen met elkaar. Stellingwerf neemt ons mee langs Benedictus, Dietrich Bonhoeffer en de eigen lokale gemeente die een ‘stilteviering’ kent. U krijgt de liturgie te zien met uitleg om het ook eens zelf in de gemeente te bespreken en misschien te proberen. We kunnen wel wat stilte gebruiken in deze drukke wereld.

Tot slot is er veel ruimte voor de recensies, waarvan wij weten dat veel lezers daarmee beginnen. Toch staan ze altijd achteraan. Blogs kunt u vinden op onze website.

Eveline van Staalduine-Sulman (eindredacteur)

Inhoudsopgave

Woord vooraf

Geboren uit water en Geest: Exegetische verkenning van Johannes 3:1-13

Marco Wittenberg

Nicea’s hal ‘in de Geest bezocht’: Een debat van toen voor evangelischen van nu

Henk Bakker

Radicale vernieuwing? 500 jaar anabaptisme

Teun van der Leer

De lokale gemeente als kernplaats voor communale contemplatieve praktijken

Arjen Stellingwerf

Recensies