Die christliche Taufe. Eine Freikirchliche Perspektive zur Bedeutung, Voraussetzung und Durchführung der Taufe. Johannes Traichel, Jota te Muldenhammer 2020, 213 blz., € 14,95
Er zijn al heel wat boeken verschenen over de doop. Dit boek gaat echter verder op het thema van de doop in dan veel andere boeken. Het richt zich in eerste instantie op theologen en gemeenteleiders. Traichel behandelt de vele nieuwtestamentische teksten vanuit het Grieks en laat niet alleen zijn eigen licht erop schijnen. Hij behandelt verschillende perspectieven, zowel vanuit de kerkgeschiedenis als ook uit de breedte van de theologie van de afgelopen eeuwen. Zijn exegese neemt ons mee in de diepte van de tekst. Hij zet de Duitse en de Griekse tekst naast elkaar en stelt daarbij kritische vragen, bijvoorbeeld bij Romeinen 6, of je baptizo als een terminus technicus kan uitleggen voor de waterdoop. Kun je vers 3 als een verkorte versie van de doopformule lezen? Hoe moet je de prepositie-eis verstaan en wat betekent het dan in Christus Jezus gedoopt te zijn? In hoeverre is de doop in zijn dood? Wat betekent het begraven in de dood en door welke gebeurtenis vindt deze begrafenis plaats? Kun je deze tekst ook metaforisch uitleggen of juist niet? Het gaat niet alleen om geloofsdoop of kinderdoop, waterdoop of Geestesdoop, maar ook om wat er met de doop gebeurt en wat die doop dan betekent voor de dopeling en voor de kerk.
Het boek is overzichtelijk geschreven en verdeeld in vier delen: de verschillende doopleren, exegese van de bijbelteksten over de doop, dogmatische discussie over de doop en de uitkomst, de leer van de doop.
In het eerste deel laat hij duidelijk de verschillende doopvisies zien, waarbij de focus met name op de protestantse visies ligt. Hij schuwt niet om bij alle visies duidelijk te maken waar hun zwakte ligt. Het is wel jammer dat hij niet de katholieke of de orthodoxe visies op de doop meeneemt.
In het tweede deel exegetiseert hij alle teksten in het Nieuwe Testament over de doop vanuit het Grieks. Dit maakt het tweede hoofdstuk voor wie geen Grieks kennen, soms wat lastig om te lezen. Naast zijn aandacht voor de exegese en de historische achtergrond van de teksten, gaat hij ook uitgebreid in op de verbanden tussen het verbond en de besnijdenis in het Oude Testament enerzijds en de doop anderzijds.
In het derde deel laat hij de verschillende argumenten zien die tot de verschillende doopvisies leiden. Dit helpt om de verschillende visies te begrijpen, maar zet je ook tot nadenken over je eigen visie.
Het vierde en laatste deel voert automatisch tot een conclusie. Voor de een confronterend, voor de ander uitdagend om de eigen doopvisie helder te krijgen. Enkele van de vele conclusies van Traichel zijn dat de doop geen onderdeel noch middel van de wedergeboorte is. De doop is een instrument voor de begrafenis met Christus. De dopeling is al met Christus gestorven, maar wordt in de doop officieel met Christus begraven. De doop heeft gevolgen voor de ethiek en is een argument voor levensheiliging. De doop voegt niet toe aan het universele lichaam van Christus, maar het is voor de plaatselijke gemeente wel raadzaam om de doop tot voorwaarde van de opname in de plaatselijke gemeente te maken, omdat dit het bij Christus horen officieel maakt. De doop bewerkt geen heil. Redding is er door geloof. Tegelijkertijd is er in het Nieuwe Testament geen optie van ongedoopt christen zijn. De doop is geen sacrament, maar een werkzame akte van proclamatie.
Traichel gaat mee met Karl Barth dat de zuigelingendoop niet verenigbaar is met de uitleg van de doop. Hij acht het niet waarschijnlijk dat de katholieke en reformatorische kerken afstand doen van de zuigelingendoop, maar door de secularisatie van Europa zou het best kunnen dat men de geloofsdoop herontdekt door middel van de zending.
Het boek is voorzien van heel veel voetnoten en een zeer uitgebreide literatuurverwijzing. Het is een boeiend studieboek, onafhankelijk van welke doopvisie je hebt.
Fritz Kaiser, baptistenpredikant te Lelystad