Recensie Hoe komt de kerk uit de crisis?
Hoe komt de kerk uit de crisis? Oproep om elkaar vast te houden en los te laten. Bert Loonstra, Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam 2021, 48 blz., € 5,95
Bert Loonstra is al jaren de theologische buitenspeler van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Als loyaal predikant binnen zijn kerkgenootschap en scherpzinnig theoloog schreef hij de afgelopen decennia regelmatig over thema’s die daar gevoelig liggen, zoals de plaats van de vrouw en homoseksualiteit. Daarbij neemt hij geen blad voor de mond, maar doet hij er tegelijk alles aan om verbonden en in gesprek te blijven. Zo trok hij in 2005, tot verrassing van ‘vriend’ en ‘vijand’, zijn in eigen kring omstreden boek Hij heeft een vriend. Homorelaties in de christelijke gemeente uit de handel terug. In dit boek zag hij binnen de gemeente van Christus ruimte voor ‘homoseksuele relaties in liefde en trouw’. Toch bleef hij wel over dit thema schrijven, o.a. in zijn ‘theologisch logboek’ op internet rond de verschijning van de Nashvilleverklaring in 2019. Ook dit schrijven gaat over de dilemma’s rond ‘diepgevoelde opvattingen over homoseksualiteit en over gelijke rechten van man en vrouw’ (3). Aanleiding is het besluit dat de synode van de CGK over de vrouwenkwestie in 2022 zal gaan nemen.
Dit boekje is inderdaad, zoals de ondertitel zegt, één groot pleidooi om elkaar in deze kwesties vrij te laten zonder uit elkaar te gaan. Elkaar vasthouden in Christus en loslaten als het om verschillende visies rond deze onderwerpen gaat. Loonstra komt tot dit pleidooi via vier stations: de scheppingsorde als ondergeschikt aan de orde van het rijk Gods (in mijn woorden: redeneer vanuit de eschatologie en niet vanuit de protologie), de liefde als criterium, de (oude en nieuwe) hermeneutiek en de belijdende kerk. Voortbouwend op de eerste drie stations, legt hij bij station vier uit dat belijdenissen antwoorden zijn van de kerk op het Woord van God en dus ook altijd weer moeten worden getoetst aan dat Woord.
Loonstra’s boekje loopt uit op een pleidooi elkaar vertrouwen te geven, een vertrouwen ‘gebaseerd op het herkennen van elkaars geloof, op de gemeenschappelijke hoop en op de liefde.’ (47) Het geheel is een indrukwekkende poging om in gesprek te blijven, al stemmen de eerste reacties op zijn schrijven, zoals het artikel van GKV-predikant Pieter Boonstra in Nader Bekeken van januari j.l. (zie https://www.woordenwereld.nl/files/openbaar/nader_bekeken/artikelen/2022/janAVM.pdf) en nog meer de lezing ‘Delen en/of helen’ van ds. R. Kok op de ambtsdragerconferentie van Bewaar het Pand (zie https://www.bewaarhetpand.nl/) niet optimistisch.
Teun van der Leer, voorganger Cama Parousia Gemeente Woerden en docent en onderzoeker aan het Baptistenseminarium in Amsterdam