Rome en Reformatie

Woord vooraf

Dit themanummer is gewijd aan de verhouding Rome-Reformatie en de opdracht tot kerkelijke eenheid. Aanleiding is het in 2017 opgerichte Platform Rome Reformatie. U leest er meer over in het inleidende artikel van Marcel Sarot. Marcel trad in juni vorig jaar toe tot onze redactie, waardoor we voor het eerst in jaren weer een redactielid van rooms-katholieke huize mochten verwelkomen. Daar zijn we erg blij mee en het is mooi om nu al een themanummer te presenteren waar hij, samen met de andere ondergetekende, de redactie over heeft gevoerd. Als rooms-katholiek en vrijkerkelijk theoloog kennen we onze verschillen, maar weten we ook wat ons verbindt: een hartstochtelijke liefde voor de oecumene en de eenheid van de kerk.

Dit themanummer bevat, na de genoemde inleiding, de bijdragen aan een symposium, gehouden op 28 juni 2024 in Amersfoort, van Eric Bouter, Arnold Huijgen en Marcel Sarot. Bouter verzorgde een prikkelende meditatie over Petrus en Paulus, die hij op speelse wijze verbond met de Romana en de Reformatie. Huijgen poogt realistisch te kijken naar de kloof tussen Rome en de Reformatie en is tegelijk hoopvol. Hij ziet als ‘het grootste gevaar voor de oecumene niet de kritiek vanuit diverse hoeken, maar de onverschilligheid van degenen die er de schouders over ophalen.’ Dat laatste doet hij zeker niet, want, aanknopend bij Bonhoeffer, stelt hij dat de oecumene geen project is, ‘maar het is recht doen aan de werkelijkheid’, de werkelijkheid namelijk ‘dat Christus leeft en Hij maar één lichaam heeft’. Deze ‘principiële toon’ maakt hij vervolgens zo praktisch mogelijk door een aantal misverstanden grondig te bespreken om tenslotte voorzichtig een weg vooruit te wijzen.

Een weg vooruit wijst ook Marcel Sarot in zijn artikel, waarin hij op heldere en verrassende wijze het verschil uitlegt tussen terugkeer en hereniging. Sarot verwerpt de zogenoemde ‘terugkeeroecumene’ en pleit voor een hereniging waarin beide kerken hun gaven inbrengen, omdat we zonder elkaar onvolledig zijn en dus ook onszelf niet kunnen zijn.

Aan betrokken buitenstaander (evangelisch, vrijkerkelijk, Vlaams) Jelle Creemers is gevraagd om op de bijdragen te reageren vanuit zijn perspectief. Een vrijkerkelijke ecclesiologie onderscheidt zich van de andere door haar nadruk op de volkerkelijkheid van een lokale gemeenschap van gelovigen. Dit vertrekpunt ‘van beneden’ heeft implicaties die enerzijds kritische vragen stellen bij het gesprek tussen Rome en Reformatie, maar die dat gesprek ook ontspannener kunnen maken en verder brengen, zo laat Creemers zien.

Tenslotte bevat dit nummer nog een tweeluik over de doop, geschreven door respectievelijk een baptist en een protestant, waarin zij samen theologische en praktische bouwstenen aandragen voor een brug over het water dat scheiding brengt. Dit artikel staat los van het thema Rome-Reformatie, maar past goed bij de oecumenische insteek van dit nummer. Het is ook goed te gebruiken voor een (inter)kerkelijk gesprek over de doop, waartoe ook bruikbare gespreksvragen zijn toegevoegd.

Teun van der Leer en Marcel Sarot (eindredactie)

Inhoudsopgave

Themanummer: Rome en Reformatie

Woord vooraf

Teun van der Leer en Marcel Sarot

De Verklaring van het Platform Rome Reformatie en haar achtergrond

Marcel Sarot

Petrus en Paulus

Eric Bouter

Realistisch denken

Een hoopgevend perspectief op oecumene

Arnold Huijgen

Van kerken tot kerk

Over het verschil tussen hereniging en terugkeer

Marcel Sarot

Samen op weg, in eenheid en gebrokenheid

Jelle Creemers

Onze dooppraktijk in het licht van de katholiciteit

Bouwstenen voor een brug over het water dat scheiding brengt

Teun van der Leer

Welk ‘doopoffer’ wordt van wie gevraagd?

Wat kerkelijke gemeenten kunnen doen om de doopeenheid te dienen

Joost van den Brink

Recensies