God uit God, licht uit licht

Exact 1.700 jaar geleden werd het concilie van Nicea gehouden. Keizer Constantijn riep in mei 325 alle bisschoppen bij elkaar in zijn buitenverblijf in Nicea, tegenwoordig Iznik. Ter plekke zijn geen sporen meer te vinden van de bijeenkomst. Het moet groots geweest zijn. Er waren zo’n 250 bisschoppen—niet iedereen kon komen—met ieder een entourage van vijf andere geestelijken. Naar schatting 1.500 mensen verbleven twee tot drie maanden in Nicea.

Op instigatie van de keizer namen ze besluiten die wel tot op de dag van vandaag sporen hebben nagelaten. Drie vragen stonden centraal: Hoe ga je om met mensen die tijdens de vervolgingen van twintig jaar eerder hun geloof ontkend hadden? Op welke datum viert de kerk Pasen? En hoe verhoudt zich Jezus Christus als Zoon van God tot God de Vader?

Voor de zogenaamde ‘afvalligen’ werd een hersteltraject geopend. Wanneer ze wilden terugkeren in de kerk moesten ze twaalf jaar lang in vier fasen daaraan werken.

De datum van Pasen werd vastgesteld: de eerste zondag na de eerste vollemaan na 21 maart. Niet langer op de 14e Nisan, de datum van het joodse Pesachfeest.

En dan de Zoon. Daar is ook na Nicea nog lang over gediscussieerd door theologen. De taal die zij vonden kwam uiteindelijk uit bij ‘God uit God, licht uit licht’.

Wie het mediterrane licht op het water ziet weerkaatsen bij Iznik snapt dit ineens beter. Woorden om vast te leggen wat niet vast te leggen valt. 

Bert Jan Lietaert Peerbolte