Centered-Set Church. Discipleship and Community Without Judgmentalism. Mark D. Baker, IVP Academic Downers Grove 2021, 256 blz., $ 24,00
Mark Baker (PhD Duke University) is docent mission & theology aan het Fresno Seminary in Californië. Hij heeft diverse andere boeken geschreven en heeft tien jaar als zendeling in Honduras gewerkt. Op de website www.centeredsetchurch.com staat meer informatie en lees je dat hij momenteel werkt aan een commentaar op de Galatenbrief, gelezen door een centered set-lens.
Na een persoonlijke inleiding over het trekken en uitgummen van lijnen binnen kerkelijke gemeenschappen start Baker in deel I met een uitleg van de gebruikte paradigma’s: bounded, fuzzy en centered set-kerken. Hij beschrijft ze als duidelijk gemarkeerd, maar geeft toe dat de praktijk weerbarstig is en er vaak vermenging ontstaat. Met bounded wordt niet bedoeld dat er grenzen zijn, maar gaat het om het gebruik van die grenzen. Een gebruik dat leidt tot veroordeling en superioriteit. De nadruk ligt daarbij op het binnen of buiten de grenzen zijn, waarbij in een centered set-kerk de nadruk ligt op het centrum en de beweging ten opzichte van dit centrum.
In deel II van zijn boek start Baker met een grondige beschrijving van dit centrum. Dit centrum is God en we kunnen hem leren kennen door te kijken naar Jezus. Aan de hand van Lucas 15 beschrijft Baker hoe Jezus niet gericht was op regels of grenzen, maar op de mens: zowel zondaars, alsook het religieuze leiderschap. Baker gaat interessant in gesprek met Miroslav Volf en Lucas 15, waarbij hij aangeeft dat centered set niet zonder grenzen betekent, maar dat relatie altijd boven grenzen uitgaat. Naast God zijn er nog een aantal fundamentele elementen die het centrum vormen zoals leer, ethiek, vrijheid, liefde. Al naar gelang type kerk en/of denominatie wordt het centrum gevormd. Cruciaal daarbij is het juiste beeld van God.
In deel III, discipleship in community, staat Baker uitgebreid stil bij het belang van discipelschap in een centered set-kerk. De woorden die we wel of juist niet spreken, het belang van het benadrukken van wie God is, het stellen van vragen en diverse karaktereigenschappen zoals bewogenheid, het tonen van interesse, vertrouwen, nederigheid komen aan de orde. In de hoofdstukken 8 en 9 schrijft Baker over intervention, oftewel: iemand aanspreken, confronteren, op een centered manier i.p.v. een bounded manier. Baker benadrukt het belang van relaties boven de regels zonder daarbij regels weg te wuiven. Met diverse praktijkvoorbeelden onderstreept hij zijn verhaal wat het herkenbaar en behulpzaam maakt. Met hoofdstuk 10 sluit Baker dit derde deel over discipelschap af en breekt een lans voor een hernieuwde oriëntatie op discipelschap. De reis naar het centrum, Jezus, is discipelschap. Juist in een hyper-individualistische samenleving is het samen optrekken en samen onderweg zijn naar het centrum van groot belang. De nadruk ligt hier op het samen onderweg zijn. Baker geeft een aantal voorbeelden voor groepsopdrachten, waarbij sommige wel wat Amerikaans aanvoelen, maar over het algemeen goed bruikbaar zijn.
In het afsluitende deel IV staat Baker stil bij specifieke bedieningen zoals verslavingsproblematiek, reïntegratie van ex-gedetineerden, daklozen, maar ook kinderwerk. Met diverse voorbeelden beschrijft hij hoe je deze bedieningen vanuit een centered manier van denken kunt vormgeven. De manier van werken is gericht op het hart in plaats van op gedrag. Daarbij wordt duidelijkheid niet geschuwd, maar gaat het steeds weer om de richting waarin mensen bewegen: naar het centrum toe of van het centrum af. Verder komen lidmaatschap, leiderschap en evangelisatie aan de orde.
Eerlijk is eerlijk, voor de Nederlandse context is er hier en daar wel een vertaalslag nodig, maar de vele voorbeelden werken aanstekelijk en uitnodigend om mee aan de slag te gaan. Kortom, Baker heeft een goed en bruikbaar boek geschreven. Het beeld dat hij schetst van centered kerk zijn is niet alleen goed bijbels onderbouwd, maar wakkert ook enthousiasme aan. Hoe mooi is het als we als kerk bekend komen te staan als ‘op-Jezus-gericht’ in plaats van ‘veroordelend’?
Marco Wittenberg, predikant BapNoord Alphen a/d Rijn en gastdocent aan het Baptistenseminarium in Amsterdam
Comments