Celebrating ETF Leuven

The Vitality of Evangelical Theology. Celebrating ETF Leuven at 40. 

Andreas J. Beck, Jos de Kock, Steven C. van den Heuvel, Peeters Leuven 2022, ix + 261 blz., € 75,00

Een leuke en afwisselende bundel over en vanuit de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) te Leuven, verdeeld over drie delen: ‘Formative Sources’, ‘Church, History, and Theology’ en ‘Religion, Church, and Secular Society’. In de drie delen zijn steeds twee artikelen opgenomen over de stand van zaken van het theologische bedrijf binnen de ETF: Oude Testament, Nieuwe Testament, Theologiegeschiedenis, Systematische Theologie, Praktische Theologie en Missiologie en Religiewetenschappen. Daarnaast zijn telkens twee artikelen vanuit die zes vakgroepen opgenomen als voorbeeld van wat er in de ETF aan onderzoek wordt gedaan.

Miroslav Volf schreef het voorwoord en komt tot de conclusie dat de auteurs zich aan twee zaken gecommitteerd hebben: (1) een zoektocht naar het begrijpen van individuele levens en geloofsgemeenschappen in deze moderne wereld; (2) het visioen van God die woont te midden van de mensen (ix). De introductie geeft nog enige fata en facta van de faculteit (2-3). De inhoud van de bundel is breed, want het betreft alle vakdisciplines van de klassieke theologie. Ik bespreek kort vier artikelen die mij opvielen.

Geert Lorein beschrijft hoe men in de tweedetempelperiode dacht over de vraag hoe men God kon leren kennen. Hij vergelijkt daarin de ideeën van de Qumrangemeenschap met de ideeën uit de Joods Aramese vertalingen van het Oude Testament (Targums). Hoewel ze op andere punten ver uit elkaar liggen, valt het Lorein op dat beide groeperingen behoorlijk overeenkomen op zijn onderzoeksvraag: Schrift, theologie, intellect en gebed vormen het viertal wegen tot Godskennis.

Jermo van Nes schreef een nogal technisch artikel, waarin voor mij nieuwe inzichten stonden toen ik het toch maar doorlas. Het artikel draait om de brieven die op Paulus’ naam staan, maar waarvan het paulinische auteurschap wordt betwijfeld. De twijfel wordt doorgaans onderbouwd met linguïstische, historische en theologische argumenten. Van Nes richt zich op de linguïstische argumenten en komt tot de conclusie vanuit zijn kwantitatieve onderzoek dat deze argumenten niet valide zijn. De andere twee soorten argumenten vallen buiten het kader van zijn onderzoek.

Maria Verhoeff deed onderzoek naar de manier waarop Johannes Chrysostomus de band met God omschrijft in termen van vriendschap. Meestal wordt bij dat woord gedacht aan de bijdragen van Aurelius Augustinus of Thomas Aquinas, maar ook Chrysostomus heeft hierover geschreven, verspreid over zijn werken: God die vriendschap zoekt met ons en bijvoorbeeld Abraham die zich als vriend opstelt ten opzichte van God. Verhoeff eindigt haar artikel met een verwijzing naar de encycliek Fratelli tutti, waarin ook vriendschap centraal staat naast broederschap.

Bijzonder is de empirische bijdrage van Bosco Bangura over ubuntu, praktijken van gastvrijheid onder Afrikaanse pentecostals in Vlaanderen. Zijn conclusie toont de ambiguïteit in deze praktijken: enerzijds is de gastvrijheid en solidariteit binnen deze geloofsgemeenschappen heel sterk, anderzijds voelen mensen van buiten de gemeenschappen zich nog lange tijd niet gekend. Dat geldt zowel voor andere immigranten buiten de eigen gemeenschap als voor andersdenkenden van Vlaamse afkomst. Bangura stimuleert om geduld en openheid te oefenen ten opzichte van anderen en zo in de gastvrijheid ook iets van Gods brede en geduldige liefde te laten zien.

Kortom, maak kennis met de onderzoeksthema’s van de Evangelische Theologische Faculteit, die zichzelf sterk heeft doorontwikkeld sinds de tijd dat ik daar studeerde (1982-1985).

Eveline van Staalduine-Sulman, hoogleraar receptiegeschiedenis van de Hebreeuwse Bijbel in de Oudheid aan de Vrije Universiteit en oud-leerling van de ETF