The Congregation in a Secular Age. Keeping Sacred Time against the Speed of Modern Life. (Ministry in a Secular Age 3). Andrew Root, Baker Academic Grand Rapids 2021, 268 blz., $ 26,99 Veel gemeenten zijn depressief, constateert Andrew Root. Die depressiviteit constateert hij niet alleen bij gemeenten in zwaar weer, maar ook bij gemeenten die goed draaien. Depressieve gemeenten kunnen het tempo van de tijd niet bijhouden en missen daarmee de energie om zichzelf te zijn. Vanwege dat gemis aan energie hebben ze geen fut om te veranderen, terwijl de leiding insteekt om te veranderen om de tijd bij te houden. Zo raakt de gemeente in een vicieuze cirkel: de noodzaak om te veranderen om de aansluiting met de tijd niet te missen, maar toch niet kunnen aanhaken. Dat geeft een werkdruk binnen de gemeente, maar werkdruk suggereert in onze tijd dat je een goed leven hebt, waarin je je levensdoelen haalt. Door die druk om te veranderen komt de gemeente er niet meer aan toe om zichzelf te zijn, terwijl het juist ook weer de eis van deze tijd is om authentiek te zijn, jezelf te zijn.
De remedie is volgens Root niet om meer te veranderen, maar om anders naar de tijd te kijken en op zoek te gaan naar tijdsbesteding waarin we het gevoel hebben werkelijk te leven, in plaats van ons opgejaagd te voelen en daarom te moeten veranderen. Root geeft aan niet zozeer een praktisch boek te hebben geschreven, maar een ecclesiologie die in gesprek gaat met de inzichten van de filosoof Charles Taylor en de socioloog Hartmut Rosa. Met name Rosa met zijn resonantietheorie is in dit boek een belangrijke gesprekspartner. Volgens Rosa is er sprake van drie soorten versnelling: een technologische versnelling, een versnelling van ons sociale leven en een versnelling van het tempo van ons leven. Volgens Root moeten we op zoek gaan naar een tijdbewaker. De tijdbewakers van nu zijn de techgiganten, die ervoor zorgen dat we ons leven nog meer kunnen versnellen en nog productiever om kunnen gaan met onze tijd. Root ziet de gemeente liever een andere vorm van tijdbewaking aanhouden: de gemeente die rekening houdt met het handelen van God in onze eigen tijd. Root brengt Rosa’s theorie daarom in gesprek met Bonhoeffer. Bonhoeffer ging het in zijn visie op de kerk om ruimte te bieden aan Christus die in het midden van de gemeente werkzaam is. Dat besef leidt tot een vorm van sterven, tot worden als een kind. Dat besef neemt de veranderingsdruk weg en leidt tot de vreugde van het geloof, waarin de gemeente weer kan opleven.
Matthijs Schuurman, predikant van de Hervormde Gemeente Oldebroek (PKN).